Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer

Gevolgen van grensoverschrijdend gedrag werkvloer

Het ervaren van ongewenst gedrag kan bij medewerkers leiden tot ernstige gevolgen, denk aan stress, angst, depressie, maar ook tot vermindering van zelfvertrouwen en zelfrespect. Wanneer het ongewenste gedrag doorgaat en het management niet ingrijpt verliezen medewerkers het vertrouwen in management en zal het uiteindelijk ook leiden tot vermindering van motivatie en productiviteit. Voor de organisatie zal dit merkbaar zijn in het ziekteverzuim, ongewenst verloop en slecht werkgevers imago.

Er is steeds meer aandacht voor grensoverschrijdende en ongewenst gedrag op de werkvloer. Er is natuurlijk al jaren regelgeving voor, maar sinds de BOOS uitzending over the Voice of Holland werd pijnlijk duidelijk dat ongewenst gedrag op de werkvloer nog steeds volop voorkomt en dat er ondanks alle beleidsnotities en vertrouwenspersonen er nog weinig is veranderd.

Na de Voice volgde De Wereld Draait Door en de NOS en wat meteen opvalt is dat grensoverschrijdend en ongewenst gedrag heel breed is. Het gaat niet alleen over seksuele intimidatie zoals bij de Voice, maar dat ook over agressief gedrag (DWDD) of kleinerend gedrag (Studio Sport).

Definitie grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer

Wat is grensoverschrijdend gedrag op het werk? De definitie van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer is: De mate waarin jij te maken krijgt met ongewenst gedrag (pesten, discriminatie, (seksuele) intimidatie tijdens je werk. Het verwijst naar alle vormen van gedrag die door een persoon als negatief, storend, intimiderend, schadelijk of onrechtvaardig worden ervaren. Dit gedrag kan variëren van subtiele vormen van ongemak tot ernstige vormen van intimidatie, geweld en misbruik.

Pesten

Is een vorm van ongewenst gedrag op de werkvloer, ja echt waar, volwassen mensen pesten elkaar. Dit kan zich uiten in het systematisch lastigvallen, kleineren of negeren van een collega, waardoor deze persoon zich geïsoleerd en ongemakkelijk voelt op het werk. Een voorbeeld hierin is; voor iedereen koffie behalve voor die ene collega, of iemand telkens niet meevragen voor de lunch.

Seksuele intimidatie

Hierbij gaat het om ongewenste seksuele avances, opmerkingen of aanrakingen die een werknemer zich oncomfortabel doen voelen. Marc Overmars bij Ajax is hier een goed voorbeeld in. Hij stuurde ongewenst berichten en expliciete foto’s zonder dat daar omgevraagd werd. Maar ook obsceen taalgebruik in het bijzijn van collega’s valt hieronder. Voorbeeld hierin is de ervaring van Marijn de Vries (wieleranalist bij de NOS). Tijdens autoritten praat een collega voortdurend over seks en dat geeft haar een ongemakkelijk gevoel. Wanneer zij hem daarop aanspreekt veranderd hij zijn gedrag niet.

Discriminatie

Is misschien wel de bekendste vorm, denk aan het uitsluiten van bepaalde groepen werknemers of het maken van beledigende opmerkingen over hun afkomst, religie of seksuele geaardheid.

Fysieke agressie

Wanneer de werkdruk hoog is kan dat leiden tot verbaal geweld: schelden, uitschelden en beledigen van collega's. Of het uit zich in intimidatie: het dreigen met bijvoorbeeld ontslag of slechte beoordelingen om een medewerker te dwingen om iets te doen. Bij De wereld Draait Door was hier sprake van. Presentator Mathijs van Nieuwkerk had extreme woede-uitbarstingen, waarbij hij medewerkers ten overstaan van anderen op centimeters afstand toeschreeuwde, vernederde en intimideerde. Het zorgde voor stress, een angstcultuur en leidde bij tientallen mensen zelfs voor burn-outs en andere ernstige psychische klachten.

Oorzaken grensoverschrijdend en ongewenst gedrag op de werkvloer

Degene die ongewenst gedrag vertoont is zich daar niet altijd van bewust, door ongewenst gedrag te bespreken, kunnen collega’s zich bewust worden van het gedrag dat ongewenst is en begrijpen welke impact het heeft op anderen. Het kan ook helpen om de bron van het gedrag te begrijpen en manieren te vinden om het gedrag te veranderen.

Generatiekloof

De generatiekloof kan bijvoorbeeld een rol spelen in grensoverschrijdend en ongewenst gedrag. Dit komt doordat verschillende generaties verschillende normen en waarden hebben, wat kan leiden tot verschillen in opvattingen over wat acceptabel gedrag is en wat niet.

Bijvoorbeeld, oudere generaties kunnen strengere normen hebben als het gaat om etiquette en respect voor autoriteit, terwijl jongere generaties meer open kunnen staan voor alternatieve vormen van expressie en minder geneigd zijn om autoriteit te accepteren zonder vragen te stellen. Dit kan leiden tot botsingen tussen verschillende generaties en tot ongewenst gedrag.

Gebrek aan communicatie:

Als er onvoldoende communicatie is tussen collega's of tussen de werknemers en het management, kan dit leiden tot misverstanden, conflicten en ongewenst gedrag.

Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer door slecht leiderschap:

Slecht leiderschap kan leiden tot ongewenst gedrag, zoals onrechtvaardige behandeling, favoritisme, intimidatie of gebrek aan ondersteuning en begeleiding. De eerder genoemde wieleranalist Marijn de Vries, had de moed haar collega aan te spreken op zijn gedraag, maar hij trekt zich niets aan van haar ongemak en past zich niet aan. Zelfs wanneer de Vries dit met haar leidinggevende bespreekt veranderd het gedrag van haar collega niet. Het niet (of niet adequaat) handelen van de leidinggevende is in dit geval uiterst kwalijk te noemen. Door na de melding direct op te treden tegen de collega en hem te wijzen op zijn taalgebruik en het stellen van consequenties aan dat taalgebruik had dit eenvoudig aangepakt kunnen worden. Door niet in te grijpen waren de consequenties voor de Vries in plaats van voor haar collega. Zij werd steeds minder gevraagd als wieleranalist en bleef achter met een vies en leeg gevoel.

Ook bij De Wereld Draait Door was het management op de hoogte van misstanden, maar werd er niet ingegrepen. Hiermee creëer je een negatieve organisatie cultuur en verliest de medewerker het vertrouwen in management en organisatie met alle gevolgen van dien.

Gebrek aan duidelijke regels en procedures:

Als er geen duidelijke regels en procedures zijn om ongewenst gedrag te voorkomen en te behandelen, kan dit leiden tot een onveilige en ongezonde werkomgeving. Maak zodoende een beleid omtrent ongewenst gedrag op de werkvloer. Hierin wordt beschreven welk gedrag niet getolereerd wordt en welke stappen werknemers kunnen nemen als zij te maken krijgen met ongewenst gedrag. Een belangrijk onderdeel van dit beleid is de rol van de vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon is een neutrale en onafhankelijke persoon binnen de organisatie waar werknemers terecht kunnen voor hulp en ondersteuning bij klachten over ongewenst gedrag. De vertrouwenspersoon biedt een luisterend oor, geeft advies en kan bemiddelen bij conflicten. Ook kan de vertrouwenspersoon ondersteunen bij het indienen van een klacht bij de werkgever of bij een externe instantie. Het hebben van een vertrouwenspersoon in de organisatie kan bijdragen aan het creëren van een veilige werkomgeving en het voorkomen van ongewenst gedrag.

Diversiteit als oorzaak van ongewenst en grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer

Diversiteit in organisaties kan een positieve invloed hebben op de bedrijfscultuur en de prestaties van het bedrijf. Een diverse werkomgeving kan leiden tot meer creativiteit, innovatie en betere besluitvorming, omdat er verschillende perspectieven en ideeën worden aangebracht. Het is echter ook belangrijk om rekening te houden met ongewenst gedrag binnen een diverse werkomgeving.

Want met de komst van iedere nieuwe collega veranderd de cultuur van een team een beetje, wat de één normaal vind, kan bij de ander een onprettig gevoel veroorzaken. Daarom is zo ontzettend belangrijk om te praten over het werkklimaat en ongewenst gedrag. Eenmalig een onderzoek doen en protocol maken is een wassenneus, continu meten en peilen of iedereen zich prettig voelt en met elkaar te praten over waar ieders grens ligt, hoe iets bedoelt is of hoe het overkomt is de enige manier om op een structurele manier een einde te maken aan ongewenst gedrag voor nu en in de toekomst.

Alleen zo kan je cultuur creëren waarin diversiteit wordt gevierd en waarin (on) gewenst gedrag bespreekbaar wordt.

Toedeloe taboe!

Het zijn de moeilijke onderwerpen die verandering in de weg staan. Alleen door het gesprek met elkaar aan te gaan en (on)gewenst gedrag bespreekbaar te maken kom je tot een veilige en respectvolle werkomgeving. Hieronder volgen enkele stappen die je samen met Frank kunt nemen om een veilige werkomgeving te creëren. Een positieve en gezonde organisatiecultuur kan bijdragen aan een veilige en respectvolle werkomgeving, waarin medewerkers zich gewaardeerd voelen en zichzelf kunnen zijn.

Wees duidelijk:

Zorg ervoor dat er een beleid en procedure bestaat voor het omgaan met ongewenst gedrag op de werkvloer. Dit beleid moet beschrijven wat (on)gewenst gedrag is, wat de gevolgen zijn en hoe medewerkers dit kunnen melden bij een vertrouwenspersoon.

Be Frank:

Bespreek de uitkomsten van het Frank in de teamrapportage regelmatig. Laat medewerkers weten dat ze de vragen eerlijk kunnen beantwoorden en dat jullie met elkaar open in gesprek gaan over een veilig werkplek waar iedereen zichzelf kan zijn.

Neem actie:

Wanneer iemand aangeeft zich niet prettig te voelen bij een bepaald gedrag onderneem dan actie om het ongewenste gedrag aan te pakken

Blijf in gesprek!

Een veilige werkomgeving is niet iets statisch het is aan verandering onderhevig door bijvoorbeeld door de komst van nieuwe collega’s of verandering van management. Alleen door regelmatig met elkaar te checken of iedereen zich nog prettig voelt en of er behoefte is aan meer begrip of wellicht een klein beetje aanpassen van gedrag kan je ervoor zorgen dat er continu een veilig werkklimaat is en er geen excessen ontstaan.

Eén HR analytics platform voor alle medewerkersonderzoeken

Everybody Frank is een platform voor het beheren van Werk-Welzijn. Ons platform biedt de mogelijkheid om tot data gedreven HR-beleid te komen. Dat klinkt misschien onpersoonlijk maar onze app heeft in 2023 al meer dan 25.000 blije medewerkers opgeleverd. Logisch dus dat steeds meer organisaties voor Everybody Frank kiezen.